4 CẤP ĐỘ CỦA BỆNH TAY CHÂN MIỆNG

Biểu hiện chính của bệnh tay chân miệng trẻ em là tổn thương da, niêm mạc ở các vị trí: niêm mạc miệng, trong lòng bàn tay, lòng bàn chân... có thể gây ra biến chứng nguy hiểm và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

1Phân loại tay chân miệng ở trẻ em theo mức độ nặng của bệnh

Mức độ 1: Bệnh tay chân miệng trẻ em chỉ gây loét miệng và/hoặc tổn thương da. Bệnh tay chân miệng thể nhẹ.

Mức độ 2: Bệnh tay chân miệng bắt đầu có biến chứng trên thần kinh và biến chứng tim mạch nhẹ. Độ 2 được phân chia thành 2 phân độ nhỏ:

Mức độ 2a: Trẻ có 1 trong các dấu hiệu sau: giật mình dưới 2 lần/30 phút và không ghi nhận lúc khám bệnh, sốt trên 2 ngày hoặc sốt trên 39 độ C kèm theo nôn, lừ đừ, khó ngủ, quấy khóc vô cớ.

Mức độ 2b: Trẻ có dấu hiệu được phân ra nhóm 1 hoặc nhóm 2:

Nhóm 1: Trẻ giật mình ghi nhận lúc khám hoặc bệnh sử có giật mình ≥ 2 lần/30 phút hoặc bệnh sử có giật mình (ít < 2 lần/30 phút) kèm theo 1 dấu hiệu sau:

• Ngủ gà
• Nhịp tim nhanh > 150 lần/phút (tính khi trẻ nằm yên, không sốt)
• Trẻ sốt cao ≥ 39 độ C không đáp ứng với thuốc hạ sốt

Nhóm 2: Trẻ có một trong các biểu hiện sau:

• Triệu chứng thất điều: Run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.
• Có rung giật nhãn cầu, lác mắt.
• Yếu chi (tay, chân) hoặc liệt chi.
• Liệt thần kinh sọ: Biểu hiện nuốt sặc, thay đổi giọng nói...

Mức độ 3:

• Bệnh tay chân miệng trẻ em có biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp nặng
• Mạch nhanh: > 170 lần/phút (khi khi trẻ nằm yên, không sốt). Một số trường hợp bệnh tay chân miệng trẻ có thể mạch chậm (đây là dấu hiệu rất nặng).
• Vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc khu trú.
• Huyết áp tăng.
• Nhịp thở nhanh, thở bất thường: có cơn ngưng thở, trẻ thở bụng, thở nông, xuất hiện rút lõm ngực, khò khè, thở rít thanh quản.
• Rối loạn tri giác (Glasgow < 10 điểm).
• Tăng trương lực cơ.

Mức độ 4:

• Bệnh tay chân miệng xuất hiện triệu chứng sốc
• Trẻ có biểu hiện sốc (mạch = 0, huyết áp = 0...)
• Phù phổi cấp, tím tái, SpO2 < 92%.
• Ngưng thở, thở nấc.

2Bệnh tay chân miệng cấp độ 1 có cần nhập viện không?

 Tuy nhiên, độ 1 cần phải nhập viện khi có một trong các dấu hiệu nặng:

• Sốt cao > 39 độ C.
• Sốt trên 3 ngày.
• Trẻ nôn ói nhiều.
• Trẻ ngủ gà.
• Bạch cầu máu > 17.000/mm3

3Điều trị bệnh tay chân miệng cấp độ 1

Độ 1 là bệnh tay chân miệng thể nhẹ, có thể điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở.

• Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ theo tuổi, nếu trẻ còn bú cần tiếp tục cho bú sữa mẹ.
• Hạ sốt bằng Paracetamol 10 mg/kg/lần (uống) mỗi 6 giờ.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
• Cho trẻ nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh kích thích.

Tái khám sau mỗi 1 - 2 ngày, liên tục trong 8 - 10 ngày đầu của bệnh. Hoặc trẻ có sốt phải tái khám mỗi ngày liên tục cho đến khi hết sốt ít nhất 48 giờ. Hoặc cần khám ngay khi có dấu hiệu (độ 2a trở lên) như:

• Sốt cao ≥ 39 độ C.
• Thở nhanh, khó thở.
• Giật mình khi ngủ, lừ đừ, run tay chân, quấy khóc, bứt rứt, khó ngủ, nôn.
• Co giật, hôn mê.
• Đi loạng choạng.
• Da nổi vân tím, vã mồ hôi, tay chân lạnh.

BÁC SĨ CK II NGUYỄN KHÁNH LINH BÁC SĨ CHUYÊN BỆNH LÝ NHI KHOA - TƯ VẤN TIÊM CHỦNG

Bác sĩ Nguyễn Khánh Linh tốt nghiệp Bác sĩ Chuyên khoa I Nhi khoa tại Đại Học Y khoa Phạm Ngọc Thạch và có cơ hội học tập cũng như thực hành lâm sàng chuyên về các bệnh lý của trẻ em tại 2 bệnh viện lớn là bệnh viện Nhi đồng 1 và bệnh viện Nhi đồng Thành phố. Bác sĩ có kinh nghiệm trong chẩn đoán và xử lý các bệnh lý tổng quát thường gặp ở trẻ em như: Sốt, các bệnh lý Hô hấp, Hen suyễn, Dị ứng, các bệnh lý Tiêu hóa, Nhiễm trùng tiểu, Viêm kết mạc..

Tại Nhi khoa SIM Medical Center, Bác sĩ Nguyễn Khánh Linh có ưu thế về chẩn đoán và điều trị các bệnh lý Thận Nội tiết Nhi như: Tiểu đường ở trẻ em, bệnh lý Tuyến giáp, Dậy thì sớm, Béo phì... cũng như tư vấn tiêm chủng và dinh dưỡng cho trẻ.

Bác sĩ CKII Nguyễn Khánh Linh gần 10 năm kinh nghiệm chuyên về các bệnh lý Nhi Khoa từng làm việc tại BV Nhi đồng TP &  BV Nhi đồng 1

BÁC SĨ CKI NGUYỄN THỊ NGỌC PHƯƠNG hơn 10 năm kinh nghiệm chuyên bệnh lý nhi khoa - Bác sĩ dinh dưỡng

Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Ngọc Phương hơn 10 năm kinh nghiệm chuyên khoa Nhi