ĐAU CỔ VAI GÁY – CÙNG BÁC SĨ NGUYỄN ẢNH ĐẠT TÌM HIỂU

Đau cổ vai gáy rất phổ biến trong giới văn phòng. Tư thế sai như cúi đầu làm việc trên máy tính hay chồm người trên bàn làm việc dẫn đến căng cơ. Nguyên nhân khác là thoái hóa cột sống. Hiếm gặp là những trường hợp nghiêm trọng có chèn ép rễ thần kinh, khiến đau lan ra vai và cánh tay.

1Triệu chứng

• Đau vùng cổ gáy, lan vai hay nền sọ, đau đầu, tăng lên khi bất động đầu lâu
• Đau căng siết cơ hay co cứng cơ, giảm khi cử động đầu
• Phần lớn đau tự giảm sau vài ngày và biến mất trước 4 tuần

• Khi nào cần khám bác sĩ?

• Khám bác sĩ ngay nếu đau cổ gáy dữ dội sau tổn thương như tai nạn xe hay té ngã
• Gặp bác sĩ nếu đau mức độ trầm trọng, kéo dài vài ngày không giảm, lan xuống cánh tay hoặc chân, hoặc đi kèm đau đầu, cảm giác tê, yếu hoặc râm ran, kéo dài 4 - 6 tuần.

2Nguyên nhân

• Căng cơ: cơ hoạt động quá tải (overuse), có khi là hoạt động nhẹ liên tục như đọc sách trên giường hoặc cắn răng cũng gây đau cơ gáy
• Tổn thương khớp: thoái hóa lớp sụn giữa các đốt xương sống tạo thành gai xương, gây đau và giảm biên độ vận động khớp
• Chèn ép thần kinh: đĩa đệm hay gai xương chèn ép rễ thần kinh xuất phát từ tủy sống
• Chấn thương cổ: do đầu bị giật về sau rồi đó về trước, kéo căng mô mềm vùng cổ, thường trong tai nạn xe
• Các bệnh lý: viêm khớp dạng thấp, viêm màng não, ung thư…

• Để ngăn chặn chứng đau cổ vai gáy, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Giữ tư thế tốt: khi đứng hay ngồi, vai phải thẳng hàng với hông và tai thẳng trục với vai. Chỉnh tư thế ngủ thoải mái
• Khi du lịch xa hay làm việc lâu, cần nghỉ giữa giờ, làm các động tác dãn cơ vai
• Chỉnh bàn ghế, máy vi tính để tầm nhìn ngang mắt, gối hơi thấp hơn hông. Tránh kẹp điện thoại giữa tai và vai
• Tránh mang túi, ba-lô một bên vai
• Ngưng hút thuốc lá nếu có

3Chẩn đoán

• Bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử và thăm khám tình trạng căng cơ, triệu chứng tê yếu cơ, cử động gập, ngửa, nghiêng hay xoay đầu
• Để xác định tổn thương bệnh lý, vị trí chèn ép thần kinh, bác sĩ sẽ thực hiện những test hình ảnh như X-quang, chụp cắt lớp (CT scan), hay chụp cộng hưởng từ (MRI)
• Các test khác giúp xác định rễ thần kinh bị chèn ép (điện cơ – EMG), hay xét nghiệm máu về tình trạng viêm nhiễm góp phần gây đau cổ gáy, xạ hình xương theo dõi di căn ung thư vào xương…

• Cách xử trí đau cổ gáy như thế nào?

• Phần lớn các kiểu đau cổ gáy phổ biến đáp ứng tốt với các biện pháp tự chăm sóc trong vòng 2-3 tuần. Nếu đau dai dẳng, bác sĩ có thể khuyến cáo các biện pháp trị liệu khác

• Thuốc

• Kháng viêm giảm đau không steroids hay steroids
• Nhóm giảm đau dẫn chất opioids: codeine, tramadol▫️ Thuốc dãn cơ
• Nhóm chống trầm cảm ba vòng (amitriptyline), hay chống động kinh (gabapentin, pregabalin)
• Các liệu pháp
  ▫️ Vật lý trị liệu: kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn tư thế đúng, các bài tập duỗi cơ, sử dụng kích thích nóng/lạnh/điện và các kỹ thuật khác giúp dịu đau và phòng tái phát.
  ▫️ Kích thích điện dây thần kinh qua da (TENS)
  ▫️ Kéo cổ bằng ròng rọc hay túi khí giúp giảm chèn ép rễ thần kinh
  ▫️ Bất động cổ gáy ngắn hạn bằng nẹp cổ mềm giúp giảm đau và giảm chèn ép các cấu trúc vùng cổ. Tuy nhiên nếu đeo một lần hơn 3 giờ hay mang hơn 1-2 tuần, nẹp cổ mềm gây bất lợi

• Phẫu thuật và thủ thuật khác

• Tiêm corticoid, thuốc tê (lidocaine) gần rễ thần kinh, vào khớp diện đốt sống
• Phẫu thuật giúp giải ép rễ thần kinh nhưng hiếm khi cần đến

• Lối sống và các biện pháp tự chăm sóc tại nhà

• Thuốc giảm đau không kê toa: thử dùng ibuprofen, naproxene, hay paracetamol trong liều lượng cho phép
• Chườm xen kẽ nóng/lạnh: dùng túi chườm hay vòi sen , khoảng 20 phút, một vài lần mỗi ngày
• Bài tập luyện ở nhà: 

Xoay đầu từ từ sang trái, tay trái chống nhẹ cằm, giữ đầu lại khoảng 20 giây rồi xoay đầu từ từ về giữa. Lặp lại động tác về bên phải

Nghiêng đầu sang trái, cố để tai trái chạm vai. Dùng tay trái áp nhẹ vào thái dương, giữ đầu khoảng 20 giây rối lặp lại động tác về bên phải

Gập đầu về trước, cố để cằm chạm ngực. Thả lỏng vai. Giữ tư thế khoảng 20 giây rồi lặp lại

Nằm ngửa gập gối, đặt 1 chiếc gối dưới đầu và cổ. Gập nhẹ đầu hết mức có thể. Giữ tư thế 10 giây rồi nghỉ. Lặp lại 10 lần

Nếu cảm thấy khó chịu với động tác nào, ngưng làm ngay

• Liêu pháp chữa trị thứ yếu

• Châm cứu
• Chiropractic
• Xoa nắn (massage).

Khám bệnh tại quận Tân Phú