DẤU HIỆU NHẬN BIẾT ÁP-XE QUANH AMIDAN

1 NGUYÊN NHÂN ÁP-XE QUANH AMIDAN

• Yếu tố môi trường: thời tiết thất thường, sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm tạo cơ hội cho virus, vi khuẩn tấn công những người có sức đề kháng yếu. Người bệnh viêm amidan cấp thông thường cũng có thể trở thành áp-xe quanh amidan. Bên cạnh đó, môi trường sống ô nhiễm, chứa nhiều bụi bẩn, vi khuẩn và virus có hại được xem là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Vi khuẩn gây nên áp-xe quanh amidan thường gặp là liên cầu. Nếu bạn cảm thấy nghi ngờ mình bị amidan nên đăng ký khám tai mũi họng để bác sĩ giúp mình kiểm tra xem nguyên nhân bệnh lý
• Những người có lối sống không lành mạnh như thường xuyên thức khuya, hút thuốc lá, thói quen ăn đồ cay nóng, uống rượu bia, các chất kích thích,… hoặc vệ sinh răng miệng không sạch sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công vào răng miệng và tổ chức amidan. Về lâu dài, vi khuẩn phát triển mạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm amidan mạn tính. Khi tình trạng nhiễm trùng lan ra các khu vực xung quanh amidan và hình thành áp xe. Thường do viêm amidan mạn tính đợt cấp, hoặc biến chứng của răng khôn hàm dưới.
• Trong một số trường hợp hiếm, áp xe xung quanh amidan có thể không do nhiễm trùng mà là do viêm tuyến nước bọt gây ra.

2 TRIỆU CHỨNG

• Áp xe quanh amidan là biến chứng từ viêm amidan hoặc viêm họng liên cầu khuẩn gây nên, các biểu hiện áp xe quanh amidan gồm:

• Nhiễm trùng xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên amidan.
• Sốt kèm theo cảm giác ớn lạnh, sốt cao 38-39 C tình trạng nhiễm trùng mệt mỏi và lừ đừ.
• Đau họng thường một bên nhiều hơn, đau nhói lên tai khi nuốt người thường để nước bọt ứ đọng trong miệng hoặc rệu ra ngoài.
• Há miệng hạn chế.
• Tiếng nói lúng búng và ngột ngạt như có dị vật to trong họng “giọng ngậm hạt thị” hơi thở hôi.
• Khám thường gặp áp xe một bên quanh amidan.
• Họng mất cân xứng: lưỡi gà và màn hầu bị phù nề đẩy lệch sang bên.
• Trụ trước amidan sưng phồng, đỏ nhất là 1/3 trên amidan đẩy vào trong xuống dưới và ra sau. trụ sau bị che lấp. Bề mặt amidan chỉ hơi sung huyết đôi lúc có ít xuất tiết.
• Hạch góc hàm có thể sưng to và đau.
• Chọc dò thấy có mủ (ap xe) hoặc chỉ có ít xuất tiết không có mủ (viêm tấy).

• Phân biệt:

• Viêm tấy quanh Amidan
• Áp xe thành sau họng
• Áp xe thành bên họng  
• Viêm Amidan cấp

3ĐIỀU TRỊ

Điều trị áp xe quanh amidan thường bác sĩ có thể chích rạch khối áp xe dẫn lưu mủ áp xe. Tùy vào từng giai đoạn và triệu chứng mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị cụ thể:

Giai đoạn viêm tấy quanh amidan là giai đoạn trung gian giữa viêm amidan cấp và áp xe quanh amidan. Trong giai đoạn này, chỉ cần sử dụng thuốc kháng sinh kết hợp với thuốc chống viêm, hạ sốt, giảm đau theo đúng liều lượng chỉ định của bác sĩ.

Khi áp xe quanh amidan có mủ, bác sĩ sẽ khi chọc dịch thăm dò vào ổ áp xe thấy có mủ chảy ra thì sẽ tiến hành chích rạch khối áp xe dẫn lưu mủ, cần giữ cho vết rạch luôn mở khoảng 3-5 ngày; chăm sóc dẫn lưu hằng ngày, kết hợp với điều trị nội khoa bằng thuốc kháng sinh tiêm hay truyền tĩnh mạch và thuốc chống viêm, giảm đau, hạ sốt, ...

Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn cắt amidan thường 3 tháng sau khi ổ áp xe quanh đã ổn định sau một đợt điều trị để tránh áp xe tái phát các biến chứng nghiêm trọng hơn có thể xảy ra.

4 MẸO CHỮA VIÊM AMIDAN TỪ MẬT ONG VÀ GỪNG

• Trị viêm amidan bằng tỏi: Bóc vỏ, rửa sạch tỏi tươi, đập dập và ngâm với mật ong trong 3 ngày. Sau đó ngậm cả tỏi và mật ong 2 lần/ ngày hoặc ngậm khi thấy cổ họng khó chịu.
• Chữa viêm amidan bằng mơ rừng: lấy mơ rừng bỏ vỏ, thêm chút muối hạt vào và ngậm để giảm viêm amidan.
• Tuy đã được kiểm chứng về độ an toàn nhưng hiệu quả của các mẹo dân gian chữa viêm amidan còn phụ thuộc vào cơ địa người bệnh.
• Vì vậy nếu viêm amidan tái phát triền miên, người bệnh cần tham khảo ý kiến từ các chuyên gia điều trị triệt để, tránh để chuyển biến thành viêm amidan mạn tính.

5BIẾN CHỨNG

Biến chứng tại chỗ: Khi bị viêm, amidan sẽ sưng to khiến người bệnh gặp khó khăn khi nuốt, kể cả khi nuốt nước bọt. Sau khoảng 5 – 7 ngày, tình trạng viêm nhiễm lan rộng và bắt đầu xuất hiện các ổ mủ. Lúc này, người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau họng và giọng nói thay đổi, giọng bị khàn đi hoặc mất giọng.

Ngoài ra, áp xe quanh amidan có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

• Nhiễm trùng phổi.
• Tắc nghẽn đường thở.
• Nhiễm trùng lan đến cổ họng, miệng, cổ và ngực.
• Vỡ áp xe.

6PHÒNG NGỪA

Tăng đề kháng cho cơ thể là phương pháp đơn giản và hiệu quả nhất để có thể phòng ngừa áp xe quanh amidan là hạn chế những nguy cơ gây viêm amidan và viêm họng như: Không hút thuốc lá, vệ sinh răng miệng sạch sẽ và điều trị nhiễm trùng răng miệng đúng cách.