Zona tai: Căn bệnh hiếm gặp nhưng dễ để lại di chứng nguy hiểm

 

Zona tai là một thể hiếm gặp của bệnh zona thần kinh nhưng lại có nguy cơ để lại biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là liệt mặt. Việc hiểu đúng về bệnh, phát hiện sớm và điều trị kịp thời tại các cơ sở y tế chuyên khoa như Phòng khám Đa khoa SIM Med sẽ giúp người bệnh giảm thiểu di chứng và phục hồi nhanh chóng.

 

1 Zona tai là gì?

Zona thần kinh là bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Varicella Zoster gây ra. Loại virus này cũng là tác nhân gây bệnh thủy đậu và có khả năng “ngủ yên” trong cơ thể suốt nhiều năm. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động, tấn công các hạch thần kinh và gây nên zona.

Khi virus tấn công vào hạch gối và theo đường đi của dây thần kinh sọ số VII (dây mặt) và số VIII (dây tiền đình - ốc tai), bệnh nhân sẽ mắc zona tai, còn gọi là hội chứng Ramsay Hunt. Người bệnh có thể xuất hiện phát ban quanh tai, mụn nước dễ vỡ, đau rát dữ dội kèm theo các triệu chứng về nghe – thăng bằng – vận động cơ mặt.

Dù hiếm gặp, zona tai vẫn chiếm khoảng 0,01% tổng số bệnh nhân zona đến khám mỗi năm.

Zona thần kinh

2 Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Đối tượng

Nguyên nhân chính gây zona tai là sự tái hoạt động của virus Varicella Zoster trong cơ thể khi hệ miễn dịch bị suy yếu. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

• Người trên 60 tuổi

• Bệnh nhân tiểu đường, ung thư, HIV/AIDS

• Người đang hóa trị, xạ trị

• Phụ nữ mang thai

• Trẻ sơ sinh và người có hệ miễn dịch yếu

3Dấu hiệu nhận biết và chẩn đoán zona tai

Dấu hiệu nhận biết

3.1 Triệu chứng lâm sàng

• Đau rát tai dữ dội, thường một bên

• Sốt cao, nhức đầu

• Xuất hiện mụn nước vùng tai ngoài: gờ đối luân, hố thuyền

• Nghe kém, chóng mặt, mệt mỏi, ăn uống kém

• Liệt cơ mặt cùng bên: méo miệng, khó nhắm mắt, khó nói

• Khó nhai, chảy nước bọt, giật nhãn cầu, khàn tiếng

3.2 Cận lâm sàng

• Xét nghiệm máu: bạch cầu tăng nhẹ

• Xét nghiệm PCR: phát hiện DNA virus VZV nhanh chóng

• Soi tế bào Zank: tìm tế bào nhiễm virus từ dịch mụn nước

• CT scan sọ não: đánh giá tổn thương hệ thần kinh trung ương nếu có

• Nội soi tai: phát hiện phù nề, xung huyết, tụ dịch trong hòm nhĩ

• Chụp X-quang phổi: kiểm tra bệnh lý phối hợp (nếu cần)

3.3 Chẩn đoán phân biệt

• Herpes zoster giai đoạn đầu

• Viêm tai giữa, viêm xương chũm

• U tai, tổn thương dây thần kinh số VII và VIII
  
  

  

  Bác sĩ CKII Lê Văn Khoa với gần 20 năm kinh nghiệm chuyên khoa Tai Mũi Họng

4 Điều trị zona tai tại SIM Med

4.1 Điều trị tại chỗ

• Sát khuẩn vùng tổn thương bằng Methylen

• Bôi thuốc kháng virus (Zovirax) để ngừa viêm, giảm ngứa, chống nhiễm trùng

4.2 Điều trị toàn thân

• Kháng sinh: Ceftriaxon 1g × 2 lần/ngày (nếu có nhiễm trùng)

• Kháng viêm: Methylprednisolone (tiêm rồi chuyển sang uống)

• Kháng virus: Acyclovir 800mg × 3 lần/ngày

• Giảm đau: Acetaminophen, Amitriptyline

• Bổ thần kinh: Scanneuron (Vitamin B1, B6, B12)

Phác đồ điều trị được cá nhân hóa theo tình trạng từng bệnh nhân tại SIM Med, giúp rút ngắn thời gian hồi phục và hạn chế biến chứng.

5 Trường hợp lâm sàng tại SIM Med

Bệnh nhân N.H, 66 tuổi, đến khám sau 3 ngày khởi phát bệnh với các diễn tiến như sau:

Điều trị bệnh nhân Zona tai

• Bệnh nhân có cảm giác đau rát vùng tai bên (P), đau đầu kèm theo sốt 39°C, xuất hiện mụn nước ở gờ đối luân và hố thuyền.
• Bệnh nhân nghe kém tiếp nhận mức độ nhẹ kèm theo chóng mặt, người mệt mỏi ăn uống kém mất ngủ. Sang ngày thứ 4 hình thành mụn nước vỡ chứa đầy dịch mủ gây đau nhức, tập trung thành cụm mảng và gây lở loét ở ống tai ngoài, màng nhĩ xung huyết, tụ dịch trong hòm nhĩ, liệt vùng cơ mặt cùng bên với tai (P) bắt đầu xuất hiện có kéo theo tình trạng nói ngọng khó khăn trong giao tiếp và ăn uống. Khó nhắm một bên mắt, xuất hiện tình trạng giật nhãn cầu. Đau họng vùng cổ khàn tiếng, yếu cơ mặt, khó trong việc nhăn trán, thực hiện các biểu cảm khuôn mặt, chảy nước bọt, tê liệt mặt.

Sau 14 ngày điều trị, bệnh nhân hồi phục tốt: vùng tai khô, hết sung huyết, giảm đau, liệt mặt nhẹ đang phục hồi dần nhờ kết hợp điều trị Đông - Tây y.

6 Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

• Liệt mặt vĩnh viễn

• Mất thính lực

• Viêm màng não

• Bội nhiễm vùng tổn thương

7 Phòng ngừa zona tai hiệu quả

• Tiêm vắc-xin Shingrix cho người từ 18 tuổi có nguy cơ cao

• Lịch tiêm: 2 mũi, cách nhau ít nhất 1 tháng

• Tăng cường miễn dịch: ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, giảm stress, tập thể dục

• Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc zona

• Khám định kỳ và điều trị sớm khi có triệu chứng nghi ngờ

Nếu bạn gặp các dấu hiệu nghi ngờ zona tai, đừng chủ quan! Hãy đến ngay Phòng khám Đa khoa SIM Med để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, hạn chế biến chứng, bảo vệ sức khỏe lâu dài.