5 QUY TẮC VÀNG TRONG QUẢN LÝ GAN NHIỄM MỠ

Gan nhiễm mỡ hay gan thoái hóa mỡ là tình trạng chất béo tích lũy vượt quá 5% trọng lượng lá gan. Bệnh gan nhiễm mỡ trở thành một vấn đề đáng báo động khi ở Việt Nam ước tính có từ 20 đến 30% dân số bị gan nhiễm mỡ - khoảng 20 đến 30 triệu người. Điều đáng lo hơn nữa là nhiều người bệnh xem đây là một bệnh phổ biến của thời đại và không có sự chú ý đúng mực đến việc quản lý bệnh của mình.

Thái độ này xuất phát từ việc gan nhiễm mỡ là một bệnh diễn tiến âm thầm, ở giai đoạn đầu – gan nhiễm mỡ cấp độ 1, bệnh hầu như không gây ra cảm nhận khó chịu nào cho người mắc bệnh, nhưng đã đến lúc người bị gan nhiễm mỡ phải thay đổi cách nhìn nhận về việc quản lý bệnh gan nhiễm mỡ khi đã có đầy đủ số liệu thống kê về những biến chứng nguy hiểm:

• Có 40% người bị gan nhiễm mỡ diễn tiến đến viêm gan nhiễm mỡ - 8 đến 12 triệu người.
• Có từ 15 – đến 25% bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ diễn tiến đến xơ gan – 1,6 đến 2,4 triệu.
• Trong đó có khoảng 7% từ xơ gan nhiễm mỡ diễn tiến đến ung thư tế bào gan – 112 đến 168 ngàn người.

Vậy làm sao để chúng ta biết mình có nằm trong nhóm dân số là những người bị gan nhiễm mỡ hay không? Nếu có thì chỉ cần được phát hiện sớm và nghiêm túc quản lý bệnh là chúng ta hoàn toàn có thể cải thiện tình trạng lá gan của mình.

Hãy hết sức quan tâm đến việc quản lý bệnh gan nhiễm mỡ khi chúng ta còn cơ hội giúp cho lá gan của chúng ta được phục hồi khỏe mạnh!

VẬY QUẢN LÝ BỆNH GAN NHIỄM MỠ LÀ GÌ?

Nhiều bệnh nhân chưa biết là cho đến hiện nay chưa có thuốc đặc trị bệnh gan nhiễm mỡ. Do vậy dù là gan nhiễm mỡ do rượu (ALD – Alcohol-induced liver disease) hay không do rượu NAFLD (Nonalcoholic fatty liver disease) thì để quản lý bệnh gan nhiễm mỡ người bệnh cần tập trung vào 5 vấn đề sau:

• Khám sức khỏe định kỳ
• Không lạm dụng đồ uống có cồn
• Áp dụng thói quen ăn uống lành mạnh
• Tăng cường hoạt động thể chất
• Chỉ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ

1KHÁM SỨC KHỎE ĐỊNH KỲ

Hầu hết các trường hợp được phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ sớm là từ việc khám sức khỏe tổng quát, do vậy các bác sĩ khuyên một năm nên khám sức khỏe định kỳ từ 1 đến 2 lần.

Không chỉ những người lạm dụng rượu bia, béo phì mà cả những người gầy, tiểu đường type 2, người bị tác dụng phụ của một số loại thuốc … đều có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Do đó chỉ thông qua khám sức khỏe tổng quát với việc siêu âm ổ bụng, xét nghiệm máu để kiểm tra cholesterol, triglycerid, định lượng men gan AST, ALT, GGT… mới có thể xác định tình trạng gan của chúng ta.

Hãy quan tâm đến sức khỏe của chúng ta, khoa học và công nghệ ngày nay có thể giúp chúng ta phát hiện sớm và quản lý bệnh hiệu quả, nhưng các bác sĩ sẽ không thể làm gì cho chúng ta nếu chúng ta không dành thời gian để đến với họ!

2KHÔNG LẠM DỤNG ĐỒ UỐNG CÓ CỒN

Theo các chuyên gia về gan mật thì không có một ngưỡng uống rượu bia nào được coi là an toàn đối với lá gan, vì khi lượng cồn vào cơ thể thì chỉ 10% được đào thải qua mồ hôi, thận, phổi còn 90% thì sẽ được chuyển hóa qua gan.

Theo cục y tế dự phòng thuộc Bộ y tế thì một lá gan khỏe cũng chỉ có thể thải độc 2 đơn vị cồn 1 ngày – 1 đơn vị cồn = 10g cồn (Ethanol) nguyên chất chứa trong dung dịch đồ uống, như vậy 1 đơn vị cồn tương đương với:

Khi cồn được chuyển hóa qua gan thì gan phải làm việc rất nhiều để khử độc trước khi đào thải cồn ra ngoài, với một lá gan khỏe mạnh thì 1 giờ chỉ có thể giải độc được 7g cồn, do vậy một lá gan đã nhiễm mỡ thì nên nói không với các thức uống có cồn.

3ÁP DỤNG THÓI QUEN ĂN UỐNG LÀNH MẠNH VÌ SỨC KHỎE CỦA LÁ GAN

Chế độ dinh dưỡng quan trọng vô cùng đối với việc quản lý bệnh gan nhiễm mỡ, do bản chất của bệnh là sự tích tụ mỡ trong tế bào gan lớn hơn mức cho phép nên người bị gan nhiễm mỡ cần điều chỉnh thói quen ăn với mục đích cân bằng dinh dưỡng:

• Hạn chế đưa LDL cholesterol - low density lipoprotein cholesterol. Đây là loại cholesterol xấu gây xơ vữa động mạch và làm trầm trọng thêm bệnh gan nhiễm mỡ. Loại này có nhiều trong thịt đỏ, nội tạng heo/gà/bò…, các loại đồ chiên, thức ăn nhanh…
• Hạn chế chất béo trung tính triglyceride, loại chất béo này có tác dụng cung cấp năng lượng cho hoạt động của cơ thể nhưng khi quá cao sẽ làm cứng động mạch, không tốt cho tim mạch và lá gan của chúng ta.  Các loại thực phẩm giàu calo như thực phẩm nhiều tinh bột, nhiều đường, nhiều chất béo từ thịt đỏ hay từ thực vật rất cần cho việc cung cấp năng lượng cho cơ thể nhưng khi dư thừa thì sẽ được chuyển thành triglyceride trữ trong tế bào gan và tế bào mỡ, lúc đó lại trở thành gây hại cho lá gan. 
• Bổ sung chất béo có lợi omega-3 từ các loại hạt như óc chó, hạnh nhân…, từ các loại cá thu, cá hồi… Đây là một axit béo không no giúp làm giảm mỡ gan.
• Bổ sung đủ chất xơ. Chất xơ giúp kiểm soát lượng đường và cholesterol nên rất có lợi cho người bị gan nhiễm mỡ. Các thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau, củ, quả còn chứa nhiều vitamin và các chất chống oxy hóa, đặc biệt các vitamin A, E là những vitamin tan trong dầu mỡ có thể giúp giảm tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid. 

4TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG THỂ CHẤT

Tập thể dục giúp làm giảm các chất tích tụ trong bệnh gan nhiễm mỡ, vì việc tập luyện thúc đẩy phát triển các enzyme làm giảm lượng đường glucose và fructose trong gan, từ đó giúp giảm chất béo tích tụ. Đồng thời việc tập luyện cũng giúp cho cơ trong cơ thể phát triển thay cho chất béo.

Chúng ta có thể tự do lựa chọn loại hình thể dục thể thao như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, tập gym,.. hoặc kết hợp nhiều môn với nhau để phù hợp với thể trạng, sở thích bản thân. Ngoài ra, việc phối hợp các loại hình tập luyện thể chất sẽ tốt hơn cho sự phát triển các nhóm cơ khác nhau của cơ thể, và cũng giúp tránh làm ảnh hưởng thường xuyên đến một nhóm khớp.

5CHỈ UỐNG THUỐC THEO CHỈ ĐỊNH CỦA BÁC SĨ

 Những thói quen tự sử dụng thuốc ghi nhận được:

• Tự ra tiệm thuốc mua các loại thuốc giảm đau, thuốc cảm, thuốc tiêu chảy như khi thấy đau đầu, ho, đau bụng…
• Liệt kê những triệu chứng rất chung chung như mệt mỏi, nhức đầu… với dược sĩ và được bán toa thuốc về dùng trong vài ngày. Các triệu chứng trên có thể là dấu hiệu của hàng trăm bệnh lý khác nhau, nên việc được cung cấp thông tin sơ sài cũng khiến dược sĩ cho thuốc theo cảm tính, dẫn đến điều trị không đúng căn nguyên gây bệnh.
• Lấy toa thuốc của người khác đi mua uống khi nghe kể triệu chứng giống của mình.
• Tự bổ sung các loại vitamin, thực phẩm chức năng mà không cần biết mình có thiếu hay không, liều lượng như thế nào.

Nguyên nhân chính là do tâm lý ngại gặp bác sĩ để và lo sợ tốn kém chi phí, thời gian khi phải đến các bệnh viện tầm soát chính xác nguyên nhân gây bệnh. Chính điều này dẫn đến ủ bệnh, làm bệnh phát triển nặng hơn và còn tác hại lâu dài - bị kháng thuốc do sử dụng không đúng liều.

Ngoài ra, việc tự uống thuốc không theo chỉ định của bác sĩ đôi khi còn dẫn đến các vấn đề cấp tính với lá gan. Cần lưu ý đến việc thừa vitamin hay thừa các vi lượng sắt, đồng, kẽm,.. hay uống các loại thuốc có hại cho gan như thuốc chứa corticoid, thuốc giảm đau có hoạt chất paracetamol…

Chính vì thế, người bệnh gan nhiễm mỡ cần phải rất cẩn trọng khi dùng bất kỳ thuốc nào, kể cả các loại thực phẩm chức năng và vitamin.

Nên nhờ sự trợ giúp của các bác sĩ chuyên môn để theo dõi sức khỏe định kỳ và có thể tư vấn dùng những loại thuốc gì phù hợp cho sức khỏe, cho cả lá gan của chúng ta.

Trên đây là 5 quy tắc vàng để bảo vệ lá gan, cải thiện tình trạng Gan nhiễm mỡ. Hy vọng với những chia sẻ dưới đây sẽ giúp mọi người luôn sống vui khỏe và vượt qua nỗi sợ về căn bệnh này.