PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT LÀ GÌ?

1PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH (TĂNG SẢN) TUYẾN TIỀN LIỆT LÀ GÌ?

Tuyến tiền liệt (TLT) là cơ quan sinh dục nam nằm ngay dưới bàng quang và bao quanh 1 phần niệu đạo. Kích thước của tuyến tiền liệt tăng theo tuổi do tăng sinh lành tính các thành phần tế bào và mô đệm trong TLT.

Ở nam giới trưởng thành, trọng lượng tuyến tiền liệt bình thường khoảng 15-20 gram, tương đương 1 đốt ngón tay cái. Nếu lớn hơn trọng lượng nói trên được gọi là phì đại lành tính hay bướu lành tính TLT. Triệu chứng này thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi và ở nam giới trên 80 tuổi, tỷ lệ phì đại lành tính TLT có thể lên tới 80%.

Khoảng 30% nam giới bị phì đại lành tính TLT có các triệu chứng lâm sàng đường tiểu. Các triệu chứng này liên quan đến kích thước bướu TLT, trạng thái tăng co thắt cơ trơn TLT và cơ trơn quanh cổ bọng đái. Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% nam giới bị phì đại lành tính TLT có triệu chứng lâm sàng cần can thiệp ngoại khoa (phẫu thuật).

Phì đại lành tính TLT có thể gây ra triệu chứng, biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, và thậm chí có thể đe dọa tính mạng của người bệnh (chẳng hạn gây suy thận cấp hay mạn tính, nhiễm trùng tiểu biến chứng nhiễm trùng huyết và choáng nhiễm trùng).

2LÀM SAO ĐỂ BIẾT BẢN THÂN CÓ BỊ PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT HAY KHÔNG?

Triệu chứng đường tiểu do phì đại lành tính tuyến tiền liệt gồm 2 nhóm:

• Nhóm do bế tắc đường thoát nước tiểu từ bọng đái ra ngoài: tiểu khó, tiểu rặn, tiểu phải chờ đợi, tiểu ngắt quãng, tia nước tiểu yếu, cảm giác tiểu không hết, và thậm chí bí tiểu cấp tính.
• Nhóm do kích thích bọng đái và niệu đạo: tiểu nhiều lần ban ngày và hoặc ban đêm, tiểu gấp, tiểu són.

 
Khi có các triệu chứng trên, bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán nguyên nhân và điều trị thích hợp.  

3PHÌ ĐẠI LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT CÓ DẪN ĐẾN UNG THƯ?

Phì đại lành tính TLT không diễn tiến thành ung thư TLT, tuy nhiên có thể đi kèm ung thư TLT.  

Để đánh giá nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, bệnh nhân cần được thăm khám bằng ngón tay thông qua trực tràng và xét nghiệm định lượng nồng độ PSA (prostatic specific antigen: kháng nguyên đặc hiệu TLT). Xét nghiệm PSA máu thường được dùng để tầm soát và phát hiện sớm ung thư TLT. PSA máu bình thường <4 ng/mL, khi PSA máu >4 ng/mL, bệnh nhân có thể được chỉ định siêu âm TLT qua ngã trực tràng hoặc chụp cộng hưởng từ TLT để đánh giá nguy cơ ung thư, từ đó tiến hành sinh thiết TLT.

4CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ HIỆN NAY

• Điều trị nội khoa

• Độ nặng của triệu chứng đường tiểu do phì đại lành tính tuyến tiền liệt được đánh giá qua thang điểm IPSS (International Prostate Symptom Score), gồm 7 câu hỏi liên quan đến 2 nhóm triệu chứng kể trên. Mỗi câu hỏi được cho điểm từ 0 đến 5. Tổng là 35 điểm. IPSS từ 1 đến 7, gọi là triệu chứng mức độ nhẹ; 8 đến 19 là triệu chứng mức độ trung bình; và 10 đến 35 là triệu chứng nặng.
• Ngoài ra tác động của phì đại lành tính TLT đến chất lượng sống của bệnh nhân cũng được đánh giá qua thang điểm QoL (Quality of Life Due to Urinary Symptoms) từ 0 đến 6 điểm.
• Điều trị nội khoa bao gồm các biện pháp điều chỉnh lối sống và kết hợp với việc dùng thuốc.
• Các thuốc thường được sử dụng để điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt bao gồm: thuốc ức chế thụ thể alpha giúp làm giãn cơ trơn TLT, cơ trơn cổ bọng đái; thuốc ức chế 5-alpha reductase làm giảm kích thước bướu TLT và các thuốc làm giảm triệu chứng kích thích đường tiểu.
• Việc dùng các thuốc nói trên tuỳ vào IPSS, QoL và phải do bác sĩ chỉ định, vì dùng thuốc thường đi kèm 1 số tác dụng phụ và phải được cân nhắc cẩn thận trên mỗi bệnh nhân.

• Can thiệp phẫu thuật

• Can thiệp phẫu thuật được đặt ra khi người bệnh không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc khi có các biến chứng liên quan phì đại lành tính tuyến tiền liệt: nhiễm trùng tiểu tái phát, tiểu máu tái phát, sỏi bọng đái, túi thừa bọng đái, ứ nước thận và niệu quản, u bọng đái đi kèm...
• Chọn lựa phương pháp phẫu thuật nào tuỳ thuộc nhiều yếu tố liên quan đến bướu TLT, tình trạng TTL, mong muốn của bệnh nhân, điều kiện tại cơ sở điều trị và tay nghề bác sĩ. Tuy nhiên, cắt đốt TLT qua nội soi hiện nay vẫn được xem là chọn lựa hàng đầu vì hiệu quả cao và an toàn.

Khi gặp các vấn đề bất thường về tuyến tiền liệt, cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế uy tín, có các bác sĩ chuyên môn về tiết niệu, tính tuyến tiền liệtđể được tư vấn về bệnh lý hiện tại và hướng điều trị phù hợp nhất.